Dit is het eerste van een serie artikelen over de Zwolsche baan

Inleiding

In 1975 heeft de gemeente Zwolle in het kader van Zwolle 750 jaar bestaan opdracht gegeven aan een aantal modelbouwers om een model te maken van het spoorwegcomplex Zwolle anno 1950.

Hieruit is een uniek model in de schaal H0 (schaal 1:87) ontstaan van het station Zwolle inclusief rangeerterreinen, bijbehorende gebouwen en nabije omgeving.

In 1978 is de vereniging voor modelbouwers regio Zwolle (VvMrZ) opgericht. In de beginfase is het model tentoongesteld in het provinciehuis en later vonden we als vereniging een onderkomen op de zolder van de Enkschool aan het Asserdorperplein.

In 1992 hebben we de huidige zolder van de Elbertschool, achter de IJsselhallen, kunnen betrekken.

Ontstaansgeschiedenis van de Zwolsche baan

De bouw van de baan is het startpunt geweest van onze modelbouwvereniging, welke op verzoek is gebouwd voor de tentoonstelling “Zwolle Aangespoord”.

De hieronder weergegeven film laat het bouwproces zien van de baan. De trage beelden (dat was toen heel gewoon) zorgen ervoor dat veel van de bouwwerkzaamheden goed in detail te volgen zijn.

We hebben een film hiervan op Beneluxspoor gezet :

Bij de tentoonstelling is destijds een brochure uitgegeven door de Provincie Overijssel. Een exemplaar van de brochure is bewaard gebleven en bevindt zich in de Athenaeum Bibliotheek in Deventer. Deze is opgevraagd en gescand.

n de archieven van de vereniging bevinden zich nog de originele tekeningen van het eerste baanontwerp, op calqueerpapier, zoals dat vroeger in tekenkamers werd gebruikt. Met behulp van een goede scanner en de juiste tekenprogramma’s deze uitgelijnd en tot één tekening samengevoegd.

Het originele baanplan

De baan is uitgetekend en opgedeeld voor het gebruik van 12 eettafels. In de tekening zijn deze scheidingen met rood zichtbaar. De kleine tekening zijn ook nog de (later in de grote tekening weggepoetste) tekeningkaders en tafelnummers waarneembaar.

De linkerzijde (Oost), de sporen daar leiden naar Olst-Deventer (IJssellijn) , Heino-Raalte, Dalfsen-Ommen, Meppel-Leeuwarden en Meppel-Groningen.  De rechterzijde (West), de sporen daar leiden naar Wezep-’t Harde en Kampen.

De westzijde heeft rond 1950 nog de spoorhaven en de vee verlading en aan de bovenzijde is het schaduwstation te zien. Deze zat achter een beschilderde afscheiding op hetzelfde niveau als  het emplacement:

In 1979 is het baanplan uitgewerkt en de eerste stappen worden genomen om de rails uit te leggen. Hieronder een fotocollage van dit proces.

Er is toentertijd veel werk verzet door de toenmalige leden van de vereniging

De totale lengte wordt uiteindelijk 14,5 meter en het oppervlak is 37m². Er wordt 15km draad verwerkt, 124 wissels, 19 kruisingen, 900 meter bovenleiding. In totaal wordt er door alle bouwers zo’n 50.000 manuren ingestoken.

Na het overbrengen van de tafels van het Refter naar het provinciehuis is er nog een paar weken gewerkt om het daar volledig werkend en ingericht te krijgen.

Locatie Enkschool

Na de tentoonstelling in het Provinciehuis kreeg de club een plekje in de Enkschool aan het Assendorperplein in Zwolle. Onderstaande foto’s van de Zwolsche Baan zijn daar gemaakt tijdens een opendag van de VVMRZ (dit zal omstreeks 1990 of daarvoor geweest zijn).

Impressie van de baan op de zolder van de Enkschool (Assendorperplein)

Dezelfde baan, met blik op westzijde van het station en een deel van Stork

Nogmaals, maar nu genomen richting het oosten

Huidige locatie

In 1992 moest de baan weer verhuisd worden naar de zolder van de Elbertschool, de huidige locatie bij de veemarkt.

Onderstaande foto’s geven een impressie van de huidige baan.

Gezicht op het stationsplein

Het emplacement tussen van Gend & Loos en de Hortensiastraat

De oostzijde van de perrons van het station, met rechtsboven de stationskap

Het kolenpark, zoals dat er tot ca. 1952 aanwezig was

Totaaloverzicht van de Zwolsche baan

Tot slot nog een filmweergave uit 2008, toen de baan nog analoog werd bedreven. (https://www.youtube.com/watch?v=h8B94rwRBPA ,zie ook Beneluxspoor).

De ombouw van analoog naar digitaal (Dinamo) heeft plaats gevonden tussen 2008 en 2010. Intussen zijn we drukdoende deze installatie te renoveren. Hierover zullen we u regelmatig op de hoogte houden.